VACLAV HAVEL |
Vaclav Havel is schrijver en staatsman en was een prominent figuur in het verzet tegen het communistische regime.
Vaclav Havel werd geboren op 5 oktober 1936 in Praag. Hij groeide op in een bekend, intellectueel ondernemersgezin dat de culturele en politieke gebeurtenissen in het toenmalige Tsjecho-Slowakije in de jaren 1920-1940 op de voet volgde. Wegens zijn liberaal-burgerlijke afkomst werd het hem na de machtsovername door de communisten in 1948 moeilijk gemaakt een studie te volgen: hij volgde daarom avondcursussen om zijn middelbare opleiding af te maken en volgde een cursus voor assistent chemisch laborant. Daarna studeerde hij aan de Technische Hogeschool in Praag (19551957). Uiteindelijk werd hij producent en dramaturg aan het Praagse Theater 'Op de Balustrade'. In 1960 publiceerde hij zijn eerste korte verhalen, gedichten en essays. In 1963 volgde zijn eerste toneelstuk 'Zahradní slavnost' (Het tuinfeest), dat zijn doorbraak betekende. Hierin en in volgende stukken als 'Vyrozumční' uit 1965 (Het memorandum) en 'Beperkte concentratiemoeilijkheden' uit 1968 stelt hij met gebruikmaking van elementen uit het absurd toneel de verstarring van het maatschappelijk leven binnen een onvrij systeem aan de kaak. In 1967 behaalde Havel zijn diploma van de theaterfaculteit van de Academie van Muziekkunst. Een jaar later trad hij toe tot de club van niet-geëngageerde niet-partijleden en tot de club van onafhankelijke schrijvers. Eind 1968 werd Havel, een actief pleitbezorger van de liberaliseringpolitiek van de Praagse Lente, een voor heel Oost-Europa geldend publicatie- en opvoeringverbod opgelegd. Elders hadden zijn stukken veel succes, o.a. in Oostenrijk waar diverse premičres opgevoerd werden. Dit land kende hem in 1969 de Staatsprijs voor Europese Literatuur.
Vanaf 1969 werkte Havel in tal van beroepen, o.m. als arbeider in een brouwerij in Trutnov. Hij was een van de oprichters van de mensenrechtenbeweging Charta 77, waarvan hij de eerste woordvoerder was. Tevens was hij lid van het Comité voor ten onrechte vervolgden (VONS) en van de PEN-club van verscheidene Europese landen. In 1979 werd hij wegens zijn politieke activiteiten gevangengezet; dankzij internationale druk werd hij in 1983 vervroegd vrijgelaten.
In 1984 huwde hij Olga Splichalova, een vrouw waarvan hij meermaals heeft gezegd dat zij zijn onmisbare steun is geweest in zijn strijd voor democratie. Uit die tijd dateren de filosofisch getinte, aan zijn vrouw gerichte 'Dopisy Olze', (Brieven aan Olga, 1984). In het avondvullende stuk Largo desolato (1985), opnieuw een aanklacht tegen de dictatuur van de politiestaat, heeft hij zijn persoonlijke ervaringen in de gevangenis verwerkt. In de periode 19701989 werd Havel driemaal tot gevangenisstraffen veroordeeld. Hij bracht in totaal vijf jaar in gevangenschap door. In 1982 ontving hij een eredoctoraat van de universiteit van Toulouse, in 1986 de Erasmusprijs, in 1989 de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel en de Olof Palme-prijs.
In nov
ember 1989 was Havel een van de voormannen van het Burgerforum, de organisatie die verantwoordelijk was voor de vreedzame omwenteling in Tsjecho-Slowakije. Op 3 december werd hij gekozen tot voorzitter van de eerste niet-communistische schrijversbond en op 29 december 1989 tot president van Tsjecho-Slowakije. Na de stembusoverwinning van de Slowaakse nationalisten (juni 1992) trad hij af. Op 1 januari 1993 werd hij president van de op die datum onafhankelijke staat Tsjechië.Havel verloor zijn vrouw, Olga Havlova, na
een slepende ziekte in januari 1996. Zelf werd hij ook zwaar ziek aan het einde van 1996,
maar door de hulp van zijn dokters en de morele steun van zijn vriendin Dagmar Veskrnova,
genas hij keer op keer. Hij huwde Dagmar in januari 1997.
In juni 1998 werd hij herkozen voor
een nieuwe ambtstermijn als president van de Tsjechische Republiek.
Zijn werken : (behalve de genoemde): 'Die Retter' (1974); 'Berghotel' (1976); 'Audience en Vernisá' (eenakters 1976); Pokouení ( De verleiding, 1985); 'Vaclav Havel or living in truth: 22 essays published on the occasion of the award of the Erasmus-Prize' (1986); 'Do rúznýck stran' (Naar alle windstreken, 1989); 'Projevy' (Angst voor de vrijheid, 1990); 'Letní premitáni' (Zomeroverpeinzingen, 1990).
Nog meer info over Vaclav Havel: